Quan niệm dân gian “trai mùng một, gái hôm rằm” thường gắn liền với những lời đồn đoán về tính cách đặc biệt, thậm chí là khó nuôi của những đứa trẻ sinh vào hai thời điểm này. Vậy thực hư ra sao? Bài viết này sẽ phân tích chi tiết quan niệm trên dưới góc nhìn khoa học và văn hóa, giúp bạn đọc có cái nhìn khách quan hơn.
Contents
Trai mùng 1 gái hôm rằm vẫn là câu cửa miệng của nhiều người khi nhắc đến những đứa trẻ sinh vào ngày mùng 1 và rằm âm lịch. Tiến sĩ Nguyễn Ánh Hồng, giảng viên khoa Văn hóa phát triển, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, chia sẻ câu chuyện về em gái mình sinh đúng đêm rằm năm 1974. Bà kể: “Các cụ vẫn bảo trai mùng một, gái hôm rằm, nghiệm từ em tôi mà ra thì thấy đúng là tính khí em ấy rất bướng bỉnh, mạnh mẽ, quyết liệt”. Tuy nhiên, với kinh nghiệm nghiên cứu và giảng dạy về văn hóa dân gian lâu năm, bà Hồng khẳng định quan niệm này chưa hẳn chính xác.
Quan niệm dân gian và góc nhìn khoa học
Theo Tiến sĩ Hồng, quan niệm “trai mùng một, gái hôm rằm khó nuôi” chỉ áp dụng cho trẻ sinh vào ban đêm. “Người ta cứ đánh đồng để tăng thêm sự hồ nghi, ly kỳ”, bà nhấn mạnh. Bà lý giải rằng, văn hóa phương Đông gắn liền với những câu chuyện bí ẩn về ma cà rồng và chu kỳ mặt trăng. Ngày mùng 1 và 15 âm lịch, tương ứng với thời điểm bắt đầu và giữa chu kỳ trăng, được cho là thời điểm nhạy cảm, từ đó tạo nên những câu chuyện huyền bí xung quanh trẻ sinh vào hai đêm này.
Tiến sĩ Vũ Thế Khanh, Tổng Giám đốc Liên hiệp Khoa học Công nghệ Tin học ứng dụng (UIA), lại lý giải mối liên hệ này dựa trên sức hút của mặt trăng với thủy triều. Ông cho rằng, sức hút của mặt trăng gây ra “thủy triều sinh học” trong cơ thể, ảnh hưởng đến chất lỏng và có thể gây kích thích thần kinh. “Ai sinh vào hai đêm đó sẽ có những biến đổi sinh học đặc biệt hơn”, ông Khanh nói.
Tính cách được hình thành từ giáo dục
Ông Doãn Phú, Trung tâm Nghiên cứu Tiềm năng Con người, đồng tình rằng sức hút của mặt trăng có thể là yếu tố ban đầu ảnh hưởng đến tính cách. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh: “Cơ bản, tính cách ấy chịu sự chi phối bởi những quan niệm vốn tồn tại hàng trăm năm nay”.
Theo ông Phú, việc coi trẻ sinh vào mùng một, rằm là “lộc” và cần được chăm sóc đặc biệt đã vô tình tạo cho trẻ tâm lý ỷ lại, coi mình là trung tâm. “Tính cách ấy có thể là tốt, cũng có thể theo hướng trở thành người xấu”, ông Phú nhận định. Mùng 1 làm vỡ bát có sao không cũng là một trong những quan niệm dân gian thú vị khác.
Vai trò của gia đình trong việc nuôi dạy con cái
Ngày nay, nhiều gia đình tìm cách can thiệp y học để tránh sinh con vào “trai mùng một, gái hôm rằm”. Tuy nhiên, các chuyên gia đều khẳng định vai trò quan trọng của giáo dục gia đình. Tiến sĩ Khanh cho rằng, việc quan tâm giáo dục con cái mới là yếu tố quyết định, không nên nuông chiều thái quá. “Những đứa trẻ sinh ra vào hai đêm đặc biệt đó, nếu có những tính tốt thì gia đình cần giúp trẻ phát huy, ngược lại phải biết rèn giũa, uốn nắn trẻ”, ông nói.
Tiến sĩ Hồng cũng đồng tình: “Không thể cứ đổ tội cho việc sinh vào mùng một, ngày rằm để thoái thác vai trò giáo dục của gia đình được”. Bà nhấn mạnh, sự giáo dục và chăm sóc đúng cách sẽ giúp trẻ phát triển hài hòa, bất kể sinh vào ngày giờ nào. Con trai sinh ngày rằm 15 cũng không phải là điều gì quá đặc biệt nếu cha mẹ biết cách nuôi dạy con.
Kết luận
Tóm lại, quan niệm “trai mùng một, gái hôm rằm” mang đậm màu sắc văn hóa dân gian. Mặc dù có một số cơ sở khoa học nhất định, nhưng tính cách của trẻ chủ yếu được hình thành từ môi trường sống và sự giáo dục của gia đình. Việc quan tâm, chăm sóc và dạy dỗ đúng cách mới là chìa khóa giúp trẻ phát triển toàn diện.
Theo Kiến thức