Quan niệm “trai mùng một, gái hôm rằm” đã ăn sâu vào tiềm thức của nhiều người Việt. Liệu những đứa trẻ sinh vào hai ngày này có thực sự “khó nuôi”, tính cách khác người như lời đồn? Bài viết này sẽ phân tích sâu hơn về quan niệm này dưới góc nhìn khoa học và văn hóa.
Contents
Trai mùng một, gái hôm rằm nghĩa là gì
Nguồn gốc của quan niệm “trai mùng một, gái hôm rằm”
Tiến sĩ Nguyễn Ánh Hồng, giảng viên khoa Văn hóa phát triển, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, chia sẻ câu chuyện về em gái bà sinh vào đêm rằm năm 1974. Bà kể rằng em gái mình có tính cách mạnh mẽ, bướng bỉnh, được cho là “thừa nam tính”. Tuy nhiên, với kinh nghiệm nghiên cứu văn hóa dân gian, bà Hồng khẳng định quan niệm “trai mùng một, gái hôm rằm khó nuôi” là một sự nhầm lẫn.
Theo bà Hồng, quan niệm này chỉ đúng với trẻ sinh vào ban đêm của hai ngày này, chứ không phải ban ngày. Sự nhầm lẫn này xuất phát từ những câu chuyện dân gian về ma cà rồng và chu kỳ mặt trăng. Mùng một là đầu chu kỳ trăng mới, rằm là lúc trăng tròn nhất, đánh dấu chu kỳ trăng mờ dần. Việc gán ghép những câu chuyện huyền bí vào hai đêm này đã góp phần tạo nên quan niệm trên.
Ảnh hưởng của mặt trăng và thủy triều
Tiến sĩ Vũ Thế Khanh, Tổng Giám đốc Liên hiệp Khoa học Công nghệ Tin học ứng dụng (UIA), giải thích mối liên hệ giữa “trai mùng một, gái hôm rằm” với sức hút của mặt trăng. Ông cho rằng sức hút của mặt trăng gây ra “thủy triều sinh học” trong cơ thể, ảnh hưởng đến chất lỏng và gây kích thích thần kinh. Điều này có thể dẫn đến rối loạn, mất thăng bằng, làm trầm trọng thêm các chứng bệnh thần kinh, và tạo ra những biến đổi sinh học đặc biệt ở những người sinh vào hai đêm này.
Vai trò của quan niệm và cách nuôi dạy
Ông Doãn Phú, Trung tâm Nghiên cứu Tiềm năng Con người, đồng tình rằng sức hút của mặt trăng có ảnh hưởng nhất định, nhưng yếu tố quan trọng hơn là quan niệm đã tồn tại hàng trăm năm. Vào mùng một và rằm, người Việt thường đi lễ chùa, cúng bái tổ tiên. Trẻ sinh vào hai ngày này được coi là “lộc” của thánh thần. Vì sợ phạm úy, cha mẹ thường chiều chuộng, nâng niu những đứa trẻ này hơn, vô tình tạo nên tính ỷ lại, coi mình là trung tâm.
Trai mùng một, gái hôm rằm là sao
Giáo dục là yếu tố quyết định
Hiện nay, nhiều gia đình chọn ngày giờ sinh cho con, tránh “trai mùng một, gái hôm rằm”. Tuy nhiên, các chuyên gia đều khẳng định giáo dục mới là yếu tố quyết định. Tiến sĩ Khanh cho rằng việc can thiệp y học để tránh sinh con vào hai đêm này là tâm lý dễ hiểu, nhưng cha mẹ cần quan tâm giáo dục con cái đúng cách, không nuông chiều quá mức. Cần phát huy điểm mạnh và uốn nắn những điểm yếu của trẻ, bất kể trẻ sinh vào ngày nào.
Tiến sĩ Hồng cũng đồng ý rằng sự giáo dục, quan tâm chăm sóc của gia đình mới là chìa khóa giúp trẻ phát triển hài hòa cả về thể chất lẫn tâm hồn. Việc đổ lỗi cho ngày sinh chỉ là sự thoái thác trách nhiệm giáo dục của gia đình.
Kết luận
Quan niệm “trai mùng một, gái hôm rằm” dù có một phần cơ sở khoa học nhưng chủ yếu bắt nguồn từ văn hóa dân gian. Tính cách của trẻ không hoàn toàn phụ thuộc vào ngày sinh mà chịu ảnh hưởng lớn từ sự giáo dục của gia đình. Cha mẹ cần quan tâm, dạy dỗ con cái đúng cách để trẻ phát triển toàn diện, bất kể sinh vào ngày nào.